IBN SINONING PSIXOLOGIK QARASHLARI VA ZAMONAVIY KOGNITIV PSIXOLOGIYA BILAN UYG’UNLIGI
Keywords:
Ibn Sino; psixologik qarashlar; ruh va aql; ichki sezgi organlari; faol aql; kognitiv psixologiya; his-hissiyotlar; xotira; epistemologiya; zamonaviy psixologik nazariya.Abstract
Ushbu maqolada Ibn Sinoning psixologik qarashlari va ularning zamonaviy kognitiv psixologiya bilan uyg‘unligi tahlil qilinadi. Ibn Sino ruh, aql, his va xotira kabi psixologik tamoyillarni tizimli ravishda ko‘rib chiqqan bo‘lib, uning “faol aql” tushunchasi, ichki sezgi organlari (inner senses), his-oqibat jarayonlari va ruh-tanani aloqasi kabi nazariyalari bugungi kognitiv psixologiyaning ba’zi asosiy yo‘nalishlariga mos keladi. Maqolada avvalo Ibn Sinoning psixologiyaga oid asosiy nazariyalari ochib beriladi, keyin esa ularning kengaytirilishi va bugungi kognitiv psixologiya bilan solishtiriladi. Shu orqali Ibn Sino fikrlarining bugungi psixologik tadqiqotlar bilan dialogga kirishishi va psixologik bilimning tarixiy-nazariy taraqqiyoti ichida tutgan o‘rni namoyon etiladi.
References
1. Ibn Sino (Avitsenna). Kitob ash-Shifo (Shifo kitobi). Qohira: Al-Hay’a al-Misriyya al-‘Amma lil-Kitob, 1960–1983.
2. Ibn Sino (Avitsenna). Al-Qonun fi’t-Tibb (Tibb qonuni). Tarjima: L. Baxtiyor. Chikago: Great Books of the Islamic World, 1999.
3. Ibn Sino. Kitob an-Nafs (Ruh haqida risola). Fors va arab manbalari asosida tahrir qilingan nashr. Tehron: Markaz-e Nashr-e Doneshgohiy, 1985.
4.Gutas, D. Avicenna and the Aristotelian Tradition. Leiden: Brill, 2014.
5. Nasr, Seyyed Hossein. Science and Civilization in Islam. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1968.
6. McGinnis, Jon. Avicenna. Oxford: Oxford University Press, 2010.
