DIN VA RAQAMLI ONG: SUN’IY INTELLEKTGA IMON, AXLOQ VA MA’NAVIYATNI O‘RGATISH MUMKINMI
Keywords:
sun’iy intellekt, axloq, iymon, ma’naviyat, dinshunoslik, ong, texno-axloqAbstract
Ushbu maqolada sun’iy intellekt (AI) texnologiyasi bilan insoniyatning qadimiy tushunchalari — iymon, axloq va ma’naviyat — o‘rtasidagi falsafiy va diniy muvozanat masalalari o‘rganiladi. AI insoniy aqlga yaqinlashgani sari, unga axloqiy tamoyillarni singdirish zarurati tug‘ilmoqda. Maqolada bu ehtiyojning texnik va ma’naviy jihatlari, shuningdek, dinshunoslikdagi yondashuvlar yoritiladi. Muallif AI’ga iymon va ruhiy qadriyatlarni o‘rgatish mumkinligi haqidagi savolga javob izlaydi.
References
Ibrohimov, A. (2020). Sun’iy intellekt va jamiyat. Toshkent: O’zbekiston Milliy Universiteti nashriyoti. Sun’iy intellektning jamiyat va axloqiy tizimga ta’siri haqida yoritilgan ilmiy asar.
2. Xamdamov, B. (2018). Dinshunoslik va axloqiy qadriyatlar. Toshkent: Yangi O'zbekiston nashriyoti. Dinshunoslik fanida axloqiy qadriyatlarning roli va ahamiyati haqida batafsil tahlil.
3. Karimov, S. (2016). Insoniyat va ma’naviyat: Yangi g’oyalar va yondoshuvlar. Toshkent: Ma’naviyat va ma’rifat nashriyoti. Insoniyat va uning ma’naviy rivojlanishi haqida yangi fikrlar va ma’naviy qadriyatlarni o’rganadigan asar.
4. Turing, A. (1950). Computing Machinery and Intelligence. Mind, 59(236), 433-460. Alan Turingning sun’iy intellektni inson aqli bilan taqqoslash bo‘yicha fundamental maqolasi.
5. Searle, J. (1980). Minds, Brains, and Programs. Behavioral and Brain Sciences, 3(3), 417-424. Sun’iy intellekt va ong masalalariga oid falsafiy tahlil.
6. Dignum, V. (2018). Responsible AI: Designing AI for Human Values. Springer. Sun’iy intellektni axloqiy yondoshuvlar asosida yaratish va ijtimoiy mas’uliyat haqida.
7. Shneiderman, B. (2020). Human-Centered AI. Oxford University Press. Inson markazli sun’iy intellektning ijtimoiy, axloqiy va madaniy ta’siri haqida ma’lumot.
8. Floridi, L. (2014). The Fourth Revolution: How the Infosphere is Reshaping Human Reality. Oxford University Press.
9. Bryan S. Turner. Religion and Modern Society: Citizenship, Secularisation and the State – Dinning zamonaviy jamiyatdagi o‘rni, Kembrij, 2011.
10. Jürgen Habermas. Between Naturalism and Religion – Sekulyarizm va din o‘rtasidagi ziddiyatlar, Kembrij, 2008.
