ANIQ INTEGRALLARNI TRAPETSIYALAR USULI BILAN TAQRIBIY HISOBLASH
Keywords:
sonli usullar, aniq integral, trapetsiyalar usuli, yaqinlashgan hisoblash, Python, C#, xatolik tahlili.Abstract
Ushbu maqolada trapetsiyalar usuli yordamida aniq integrallarni taqribiy hisoblash masalalari ko‘rib chiqilgan. Bu usul ayniqsa foydali bo‘ladi, agar funksiyaning boshlang‘ich funksiyasi elementar ko‘rinishda ifodalab bo‘lmasa yoki analitik integrallash qiyin bo‘lsa.
Trapetsiyalar usuli — sodda, lekin samarali hisoblash usuli bo‘lib, jadval ko‘rinishida berilgan funksiyalar yoki analitik integrallanmaydigan funksiyalar uchun qo‘llaniladi. Dasturiy kodlar (C# va Python) usulni amaliy loyihalarda qo‘llash imkonini beradi
References
Abdullayev R.A., Isroilov M.I."Sonli usullar" – T.: "Oʻqituvchi", 2018. – 245 b. (Trapetsiyalar usuli va uning sonli analizdagi oʻrni haqida asosiy maʼlumotlar)
2. Chapra S.C., Canale R.P."Numerical Methods for Engineers", 7th ed. – McGraw-Hill, 2015. – 960 p. (Trapetsial rule and its error analysis in Chapter 21)
3. Xudoyberganov Gʻ., Tojiboyev O. "Dasturlash asoslari: C# va Python misollarida" – T.: "Innovatsiya", 2021. – 318 b.
(Integrallash algoritmlarini dasturlashga oid amaliy misollar)
4. Quarteroni A., Saleri F. "Scientific Computing with MATLAB and Octave", 4th ed. – Springer, 2014. (Numerical integration implementations in Chapter 9)
5. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy taʼlim standartlari. "Axborot texnologiyalari" fan dasturi – 2023. (Dasturlash tillarida sonli usullarni oʻqitish metodikasi)
6. Forsythe G.E., Malcolm M.A., Moler C.B. "Computer Methods for Mathematical Computations" – Prentice-Hall, 1977. (Classical reference on error estimation in numerical integration)
7. https://replit.com/languages/python3
