ATROF-MUHIT IFLOSLANISHINING BOLALAR SALOMATLIGIGA EPIGENETIK VA TOKSIKOLOGIK TA’SIRI

Authors

  • Aliyeva Rano Amanullayevna Ilmiy rahbar: Ijtimoiy gumanitar fanlar, pedagogika va psixologiya kafedrasi. Author
  • Hayitaliyeva Mushtariy Jaloldin qizi Andijon Davlat Chet tillar instituti talabasi Author

Keywords:

atrof-muhit, ifloslanish, bolalar, salomatlik, epigenetika, toksikologiya, genetik o‘zgarishlar

Abstract

Ushbu maqolada atrof-muhit ifloslanishining bolalar salomatligiga bo‘lgan epigenetik va toksikologik ta’siri har tomonlama tahlil qilinadi. Bolalar o‘zlarining fiziologik va biologik xususiyatlari tufayli ekologik zararli omillarga nisbatan ancha sezuvchan qatlam sanaladi. Ularning genetik tuzilmasida yuzaga keladigan epigenetik o‘zgarishlar, jumladan DNK metilatsiyasi, histon modifikatsiyalari va mikroRNA faoliyati orqali sog‘liqda uzoq muddatli o‘zgarishlarga sabab bo‘ladi. Shu bilan birga, toksikologik ta’sirlar natijasida organizmda yallig‘lanishlar, allergik reaksiyalar, autoimmun holatlar va asab tizimi muammolari rivojlanadi. Maqolada ushbu xavfli omillarning mexanizmlari, oqibatlari va ularni kamaytirish yo‘llari ilmiy asosda tahlil qilinadi.

References

World Health Organization. Children’s Environmental Health. WHO, 2020.

2. Perera F. et al. “Prenatal Air Pollution Exposure and Child Neurodevelopment.”

Environmental Health Perspectives, 2019.

3. Baccarelli A., Bollati V. “Epigenetics and environmental chemicals.” Current Opinion in Pediatrics, 2009.

4. UNICEF. The toxic truth: Children’s exposure to lead pollution. 2020.

5. Grandjean P. et al. “Developmental neurotoxicity of industrial chemicals.” The Lancet, 2006.

6. Landrigan P. J., Fuller R. et al. “The Lancet Commission on pollution and health.” The Lancet, 2018.

7. Hou L., Zhang X., Wang D., Baccarelli A. “Environmental chemical exposures and human epigenetics.” International Journal of Epidemiology, 2012.

8. Miller R. L., Ho S-M. “Environmental epigenetics and asthma: Current concepts and call for studies.” American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 2008.

Downloads

Published

2025-05-26