SUN’IY INTELLEKT VA GEOSIYOSIY TRANSFORMATSIYA: YANGI DIPLOMATIYANING AXLOQIY MEZONLARI

Authors

  • Xabibullayev Boburmirzo Baxtiyor o‘g‘li Alfraganus University 1-bosqich talabasi Author
  • Turdiyev Madiyor Mamanazarovich katta o‘qituvchi Author

Keywords:

sun’iy intellekt, geosiyosat, diplomatiya, algoritmik etikasi, xalqaro boshqaruv, raqamli siyosat

Abstract

Ushbu maqola sun’iy intellekt (SI)ning global siyosatdagi geostrategik ahamiyatini, uning xalqaro diplomatiya va axloqiy me’yorlarga ta’sirini tahlil qiladi. XXI asrda siyosiy kuchlar muvozanati tobora raqamli algoritmlar orqali shakllanmoqda. Pandemiyalar, kiberxavfsizlik inqirozlari va iqlim muammolari shuni ko‘rsatadiki, diplomatik qarorlar endi faqat inson tafakkuri bilan emas, balki ma’lumotlar tahlili va sun’iy intellekt vositalari bilan yo‘naltirilmoqda. Maqolada “axloqiy algoritmlar diplomatiyasi” (ethical algorithmic diplomacy) tushunchasi ilgari suriladi hamda BMT, NATO va OECD tajribalari asosida SI boshqaruvining axloqiy tamoyillari tahlil qilinadi. Yakunda global siyosatda “sun’iy tafakkur suvereniteti”ni ta’minlash mexanizmlari taklif etiladi.

References

1. Bryson, Joanna, and Alan Winfield. “Standardizing Ethical Design for Artificial Intelligence and Autonomous Systems.” Nature Machine Intelligence 1, no. 5 (2017): 1–4.

2. ENISA. AI Threat Landscape. European Union Agency for Cybersecurity, Brussels, 2021.

3. Floridi, Luciano. “Artificial Intelligence, Responsibility and Governance.” Philosophy & Technology 31, no. 1 (2018): 1–10.

4. International Organization for Migration (IOM). Migration Data and AI Models. Geneva: IOM, 2021.

5. Kraemer, Moritz U.G., et al. “The Effect of Human Mobility and Control Measures on the COVID-19 Epidemic in China.” Science 368, no. 6490 (2020): 493–497.

6. McKinsey & Company. The State of AI in Government. McKinsey Report, 2022.

7. NASA Earth Science Division. NEX AI Tools for Climate Modeling. Washington: NASA, 2023.

8. United Nations General Assembly. Resolution 77/277: On the Role of AI in Global Security. New York: United Nations, 2023.

Downloads

Published

2025-10-17