SUN’IY YO‘LDOSHLAR TO‘QNASHUVI VA XALQARO JAVOBGARLIK: KOSMIK HUQUQDA YANGI INQIROZ BOSQICHI
Keywords:
kosmik huquq, javobgarlik konvensiyasi, sun’iy yo‘ldoshlar, xalqaro huquq, kosmik xavfsizlik, SpaceX, Starlink, to‘qnashuvlarAbstract
O‘zbek tili: So‘nggi yillarda sun’iy yo‘ldoshlar sonining keskin ortishi kosmik makonda xavfsizlik va javobgarlik masalalarini yanada murakkablashtirdi. Xalqaro huquqda kosmik obyektlar to‘qnashuvi natijasida yetkazilgan zarar uchun kim javobgar bo‘lishi masalasi hanuzgacha ochiq qolmoqda. Mazkur maqolada 1972-yilgi “Javobgarlik to‘g‘risidagi konventsiya”ning amaliy ahamiyati va uning zamonaviy kosmik faoliyat sharoitida yetarli yoki yetarli emasligi tahlil qilinadi. SpaceX, Starlink va boshqa xususiy operatorlarning faoliyati misolida xalqaro javobgarlikning davlatlar o‘rtasida taqsimlanishi muhokama qilinadi. Tadqiqot yakunida xalqaro huquqda “kosmik javobgarlik mexanizmini raqamlashtirish” zarurati asoslab beriladi.
References
1. United Nations Office for Outer Space Affairs (UNOOSA). Outer Space Treaty (1967).
2. Tronchetti, F. (2013). Legal Regime of Moon Resources. Journal of Space Law.
3. Jakhu, R. (2011). Legal Issues in Space Policy. Space Policy, 27(5)
4. Commercial Space Launch Competitiveness Act (U.S., 2015).
5. Hanlon, M. (2020). Private Actors in Space and the Public International Law. European Journal of International Law.
6. ESA. White Paper on Space Governance (2021).
7. China Space Agency. Policy Document on Lunar Resources (2022).
8. Lykov, A. (2020). Юрисдикция в космосе: пробелы и угрозы. Российский космический журнал.
9. NASA Legal Advisory Panel. Space Resource Use and Ownership (2021).
