YASAMA SO‘Z HOSIL BO‘LISHIDA KOMPOZITSIYA USULI
Keywords:
so‘z yasalishi, yasama so‘z, affiksatsiya, kompozitsiya, konversiya, semantik usul, fonetik usul, qo‘shma so‘z, juft so‘z.Abstract
Ushbu maqolada o‘zbek tilida so‘z yasalishi jarayoni, uning tarixiy taraqqiyoti va asosiy usullari tahlil qilinadi. So‘z yasalishining besh turi — affiksatsiya, kompozitsiya, konversiya, semantik va fonetik usullar haqida umumiy ma’lumot berilib, ularning til taraqqiyotidagi o‘rni yoritiladi. Ayniqsa, kompozitsiya usuli alohida ko‘rib chiqilib, uning mohiyati, qo‘llanish shakllari (qo‘shma, juft, takroriy so‘zlar), tarixiy ildizlari hamda zamonaviy davrdagi dolzarbligi tahlil etiladi. Sharq va G‘arb olimlarining qarashlari solishtirilib, kompozitsiyaning nazariy va amaliy ahamiyati ko‘rsatib beriladi. Xulosa sifatida, kompozitsiya usuli o‘zbek tilining lug‘at tarkibini boyitishda, yangi tushunchalarni ifodalashda va milliy tafakkurni til vositasida aks ettirishda muhim rol o‘ynashi ta’kidlanadi.
References
1. G‘ulomov, A. O‘zbek tilida so‘z yasalishi. – Toshkent: O‘qituvchi, 1972.
2. Hojiyev, A. O‘zbek tilining so‘z yasalishi. – Toshkent: Fan, 1981.
3. Asqarova, M. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. – Toshkent: O‘qituvchi, 1985.
4. Karimov, S. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. – Toshkent: Universitet, 1990.
5. Qayumov, A. O‘zbek tilshunosligi bo‘yicha ma’ruzalar. – Toshkent: Universitet, 2005.
6. Хожиев, А. Словообразование в узбекском языке. – Ташкент: Фан, 1983.
7. Chomsky, N. Aspects of the Theory of Syntax. – Cambridge, Mass.: MIT Press, 1965.
8. Chomsky, N. Lexicalist Hypothesis. // In: Studies on Word Formation. – London, 1970.
9. Navoiy, A. Muhokamat ul-lug‘atayn. – Toshkent: Fan, 1960.
10. Jumaniyozov, D. Tilshunoslik nazariyasi va amaliyoti. – Toshkent: Universitet, 2012.
