YOSH VA JINSGA QARAB QON BOSIMINI PASAYTIRUVCHI DORILARNI TANLASH XUSUSIYATLARI

Authors

  • Pirimqulov Jumaniyoz Ravshan o‘g‘li Samarqand davlat tibbiyot universiteti, 1-son Davolash ishi fakultetining 2-bosqich talabasi Author
  • Murodova Dilnoza Yoʻlchi qizi Samarqand davlat tibbiyot universiteti, 1-son Davolash ishi fakultetining 2-bosqich talabasi Author
  • Istamova Sitora Ne’mat qizi Samarqand davlat tibbiyot universiteti, Farmakologiya kafedrasi assistenti. Author

Keywords:

arterial gipertoniya, antigipertenziv terapiya, yosh omili, jins omili, farmakokinetika, farmakodinamika, beta-blokatorlar, ACE ingibitorlari, diuretiklar, kalsiy kanal blokatorlari, shaxsiylashtirilgan farmakoterapiya, homiladorlik va qon bosimi, nojo‘ya ta’sirlar, dori tanlash

Abstract

Ushbu maqolada arterial gipertoniya davolashda yosh va jins omillarining qon bosimini pasaytiruvchi dorilarni tanlashdagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Farmakologiyaning zamonaviy asoslari va klinik amaliyot namunalariga tayangan holda, yoshga bog‘liq farmakokinetik va farmakodinamik o‘zgarishlar, shuningdek jinsiy gormonlarning dori vositalariga ta’siri ko‘rib chiqiladi. Maqolada keksa yoshdagi bemorlarda diuretiklar va kalsiy kanal blokatorlarining samaradorligi, yoshroq va o‘rta yoshdagi bemorlarda esa beta-blokatorlar hamda ACE ingibitorlarining afzalliklari tahlil qilinadi. Bundan tashqari, ayollarda va erkaklarda antihipertenziv terapiyada ko‘zda tutilishi lozim bo‘lgan individual farqlar, homiladorlik davridagi dori tanlashning xususiyatlari yoritilgan. Shaxsiylashtirilgan farmakoterapiya yondashuvi, nojo‘ya ta’sirlarni kamaytirish va dori samaradorligini oshirish nuqtai nazaridan muhimligi ta’kidlangan. Ushbu maqola farmatsevtlar, kardiologlar va boshqa tibbiyot mutaxassislari uchun yosh va jinsga mos dori terapiyasini ishlab chiqishda nazariy va amaliy qo‘llanma vazifasini bajaradi.                

References

1. Katzung BG, Trevor AJ. Basic and Clinical Pharmacology. 15th ed. McGraw-Hill Education; 2021.

2. Goodman & Gilman’s The Pharmacological Basis of Therapeutics, 13th Edition. Brunton LL, Hilal-Dandan R, Knollmann BC (eds). McGraw-Hill Education; 2017.

3. Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension. European Heart Journal. 2018;39(33):3021–3104.

4. Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA Guideline for the Prevention, Detection, Evaluation, and Management of High Blood Pressure in Adults. Hypertension. 2018;71(6):e13–e115.

5. Burnier M, Egan BM. Adherence in hypertension. Circulation Research. 2019;124(7):1124-1140.

6. Mancia G, Fagard R, Narkiewicz K, et al. 2013 ESH/ESC Guidelines for the management of arterial hypertension. Journal of Hypertension. 2013;31(7):1281–1357.

7. Fuster V, Walsh RA, Harrington RA. Hurst's The Heart. 14th ed. McGraw-Hill Education; 2017.

8. Aronow WS, Fleg JL, Pepine CJ, et al. ACCF/AHA 2011 Expert Consensus Document on Hypertension in the Elderly. Circulation. 2011;123(21):2434-2506.

9. Kloner RA, Sheps DS, Jackson EA, Prisant LM. Hypertension and sex differences: current perspectives. Journal of Clinical Hypertension. 2019;21(3):319-327.

10. Whelton PK. Epidemiology and prevention of hypertension. Cardiology Clinics. 2017;35(1):1-13.

11. NHLBI. Your Guide to Lowering Your Blood Pressure with DASH. National Heart, Lung, and Blood Institute; 2006.

12. James PA, Oparil S, Carter BL, et al. 2014 Evidence-Based Guideline for the Management of High Blood Pressure in Adults: Report From the Panel Members Appointed to the Eighth Joint National Committee (JNC 8). JAMA. 2014;311(5):507-520.

13. Oparil S, Schmieder RE. New approaches in the treatment of hypertension. Circulation Research. 2015;116(6):1074-1095.

14. Kazemi-Bajestani SMR, Mazurak VC. Age and sex differences in drug metabolism. Advances in Pharmacology. 2020;87:123-147.

15. ESH Guidelines Working Group. European Society of Hypertension Practice Guidelines for the management of arterial hypertension. Journal of Hypertension. 2013;31(7):1281-1357.

Downloads

Published

2025-08-21