“YO‘L” KONSEPTI VA UNING MILLIY QADRIYATLAR BILAN BOG‘LIQ KONSEPTOSFERASI: ADABIY-LINGVISTIK TAHLIL

Authors

  • Raximov Muzaffar Murodovich Buxoro Davlat Universiteti tadqiqotchisi Author

Keywords:

yo‘l konsepti, konseptosfera, assotsiativ tahlil, Pushkin, Gogol, lingvomadaniyat, semiosfera, adabiy metafora, vaqt, madaniy ong.

Abstract

Mazkur maqolada “yo‘l” konsepti adabiy matnlar asosida konseptosfera doirasida tahlil qilinadi. Tadqiqot A.S. Pushkin va N.V. Gogolning badiiy asarlarida “yo‘l” tushunchasining lingvomadaniy, assotsiativ va semantik qatlamlarda qanday shakllanganini ko‘rsatadi. “Yo‘l” so‘zi bevosita ishlatilmagan hollarda ham arava, yo‘lovchi, vaqt, qorong‘ilik, qo‘shiq kabi assotsiativ obrazlar orqali ifodalanadi. Konseptosfera modelida bu konsept yadrosi – harakat va tanlov, periferiya – vaqt va o‘zgarish, semiosfera – madaniyat, e’tiqod, falsafa kabi birliklar bilan boyitilgan. Tadqiqot natijalari “yo‘l” konsepti xalq tafakkurining lingvokognitiv va madaniy semiosferasida chuqur ildiz otgan murakkab struktura ekanini isbotlaydi.

References

1. Gogol, N. V. (1842). Mërtvye dushi [O‘lik jonlar]. Moskva: Izdatel'stvo Sovetskaya Rossiya.

2. Pushkin, A. S. (1830). Zimnyaya doroga [Qish yo‘li]. In Sobranie sochineniy (Vol. 2, pp. 134–136). Moskva: Nauka.

3. Pushkin, A. S. (1836). Teleqa jizni [Hayot aravasi]. In Sobranie sochineniy (Vol. 3, pp. 202–203). Moskva: Nauka.

4. Likhachev, D. S. (1993). Konceptosfera russkogo yazyka. Sankt-Peterburg: Nauka.

5. Popova, Z. D., & Sternin, I. A. (2000). Kognitivnaya lingvistika. Voronezh: Istoki.

6. Vezhbitskaya, A. (1996). Language, culture, and meaning. Oxford: Oxford University Press.

7. Ojegov, S. I. (1987). Slovar' russkogo yazyka (18th ed., edited by N. Yu. Shvedova). Moskva: Russkiy yazyk.

8. Murodovich, R. M. (2025, May). KONTSEPT KOGNITIV TILSHUNOSLIKNING ASOSIY TUSHUNCHASI SIFATIDA. In International conference on multidisciplinary science (Vol. 3, No. 5, pp. 60-63).

9. Razokovna, O. M. (2024, March). Creating an electronic database of terms used in the field of music and dance. In CONFERENCE ON THE ROLE AND IMPORTANCE OF SCIENCE IN THE MODERN WORLD (Vol. 1, No. 2, pp. 53-56).

10. Razzokovna, O. M. (2020). Suspense as a Literary Device in English Literature. International Journal on Integrated Education, 3(1), 168-172.

Downloads

Published

2025-06-22